Mpox ne kadar ölümcüldür ve hangi tedaviler mevcuttur?
mpox salgını
Mpox, eskiden maymun çiçeği olarak bilinirdi , Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde (DRC) ve komşu ülkelerde devam eden bir salgını tetikliyor. Artan vakalar kısmen, 2022’deki küresel mpox salgınının arkasındaki virüs versiyonundan daha ölümcül olduğu düşünülen yeni bir varyanttan kaynaklanıyor.
Ancak yardımcı olabilecek tedaviler var.
İçerik Başlıklarımız
Mpox ne kadar ölümcül?
Çalışmalar, devam eden salgını tetikleyen mpox’un klad I varyantına yakalanan kişiler arasındaki ölüm oranının yaklaşık %1 ila %11 arasında değiştiğini gösteriyor . Raporlanan ölüm oranlarındaki değişim muhtemelen hastalanan popülasyonlardaki farklılıklardan ve hastalık gözetimindeki sorunlardan kaynaklanıyor.
Örneğin, daha az gelişmiş bağışıklık sistemlerine sahip olan bebekler ve çocuklar, yetişkinlere kıyasla daha şiddetli ve potansiyel olarak ölümcül enfeksiyonlara yakalanmaya daha yatkın olabilir. Ayrıca, HIV gibi bağışıklık sistemleri baskılanmış kişiler de daha savunmasızdır, diyor.
Dahası, bazı bölgelerdeki insanların sağlık hizmetlerine erişimi çok azdır ve bu nedenle mpox gözetimi sınırlıdır. Sonuç olarak, sağlık kliniklerinde yalnızca en ciddi vakalar tespit edilirken, daha hafif vakalar gözden kaçırılır ve bu da ölüm oranlarının gerçekte olduğundan daha yüksek görünmesine neden olur. Whittles, mpox semptomlarının kızamık veya suçiçeği gibi başka bir hastalık olarak yanlış teşhis edilmesinin daha sık olması durumunda daha fazla vakanın tespit edilemeyeceğini söylüyor.
Oxford Üniversitesi’nden Piero Olliaro, insanların mpox’tan ölmesinin, sepsis gibi komplikasyonlardan kaynaklandığını, sepsiste bağışıklık sisteminin virüse kan dolaşımına girerek aşırı tepki vermesi ve organ yetmezliğine yol açması veya mpox virüsünün neden olduğu iltihaplanmaya bağlı akciğer hasarı meydana geldiğini söylüyor .
Hangi mpox tedavileri uygulanıyor?
DRC ve devam eden salgının merkezindeki yakın ülkelerde, özellikle mpox için tedaviler büyük ölçüde mevcut değildir. Bunun yerine, doktorlar genellikle iki ila dört hafta süren semptomları tedavi etmeye odaklanır. Ruanda Üniversitesi’nden Jean Claude Udahemuka, buna ateşleri ve baş ağrılarını parasetamol (asetaminofen) ile hafifletmek veya bakteriyel enfeksiyonları önlemek için cilt lezyonlarını temizlemek dahildir, diyor.
Başka yerlerde, İngiltere ve ABD’de doktorlar, şiddetli mpox formlarına sahip kişileri tedavi etmek için antiviral ilaç tecovirimat kullanabilirler. Başlangıçta çiçek hastalığını tedavi etmek için geliştirilen bu ilacın mpox’a karşı kullanımı, plaseboya kıyasla hayatta kalma oranlarını iyileştirdiği hayvan çalışmalarına dayanmaktadır. Tecovirimat, virüslerin enfekte bir hücreden kendilerini serbest bırakmak ve diğer hücrelere yayılmak için kullandıkları, hem mpox hem de çiçek hastalığının yüzeyinde bulunan bir proteine bağlanarak çalışır.
ABD ve İngiltere’deki doktorlar mpox’u , fareleri mpox virüsünün ölümcül dozlarından koruduğu gösterilen cidofovir gibi diğer antivirallerle de tedavi edebilirler . Bu ilaç, virüsün genomunu çoğaltmak için kullandığı bir enzime müdahale eder.
Ve VIGIV olarak bilinen bir diğer tedavi, çiçek aşısı olan kişilerden toplanan çiçek hastalığına karşı antikorların mpox ile enfekte olanlara enjekte edilmesini içerir. Bu, virüslere karşı bağışıklık tepkisini artırır.
Mpox tedavileri insanlarda ne kadar etkilidir?
Hayvan çalışmaları bu tedavilerin mpox’a karşı işe yaradığını gösterse de, insanlarda etkililiği bilinmemektedir. Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde yakın zamanda yapılan randomize kontrollü bir denemeden (en iyi tıbbi kanıt türü) elde edilen ilk sonuçlar, tecovirimat’ın mpox’un klad I varyantıyla enfekte olmuş çocuklarda ve yetişkinlerde ağrılı lezyonların iyileşmesini hızlandırmadığını göstermektedir.
Buna rağmen araştırmacılar, antiviral alan katılımcıların mpox ölüm oranının %1,7 olduğunu buldular; bu, DRC’de tipik olarak görülen %3,6 ölüm oranına göre bir iyileştirmedir. Ancak Olliaro, bunun kısmen deneye katılan katılımcıların hastanede yakından bakılıyor olmasıyla açıklanabileceğini söylüyor.
Güney Afrika’daki Pretoria Üniversitesi’nden Lucille Blumberg, sonuç olarak daha iyi tedavilerin ve mpox’un ne kadar ölümcül olabileceğine dair daha iyi bir anlayışın, özellikle DRC’deki insanları devam eden salgına karşı korumak için elzem olacağını söylüyor. “Yapılacak çok iş var,” diyor.
