Glukometre Kullanımı ve Kontrol Dönemleri

Glukometreler, diyabet hastalarının kan şekeri seviyelerini izlemeleri için kritik öneme sahip cihazlardır. Bu makalede, glukometre kullanımının nasıl yapılacağı ve kontrol dönemlerinin ne zaman gerçekleştirileceği hakkında detaylı bilgi verilecektir.

Glukometre Kullanım Talimatları

Glukometre kullanımı, doğru ölçüm sonuçları elde etmek için belirli adımları takip etmeyi gerektirir:

1. Hazırlık:
   • Kullanılacak alanın temiz olduğundan emin olun.
   • Cihazın çalışıp çalışmadığını kontrol edin.
2. Kan Alma İşlemi:
   • Kan alınacak bölge (genellikle parmak) alkollü pamuk ile temizlenmelidir.
   • Lanset ile bölge delinerek kan örneği alınır.
3. Ölçüm:
   • Alınan kan damlası, glukometrenin test şeridine uygulanır.
   • Cihazın ekranında kan damlası sembolü belirdiğinde ölçüm işlemi başlatılır.
4. Sonuçların Değerlendirilmesi:
   • Ölçüm sonuçları ekranda görüntülenir. Sonuçların doğruluğu için, cihazın kalibrasyonunun doğru yapıldığından emin olunmalıdır.

CİHAZIN DOĞRU KULLANIMI

• Cihazın çalışıp çalışmadığı kontrol edilir.
• Cihaz ve striplerin kod karşılaştırması yapılır.
• Cihaza gluko-strip takılır.
• Kan alınacak bölgenin alkol bazlı antiseptik mendil ile temizliği yapılır. Alkolün kuruması için 30
saniye beklenir.
• Lanset ve/veya güvenlikli lanset ile bölge delinir. İlk kan damlası kuru pamuk ile silinir.
• Stribe gerektiği kadar kan damlatılır ve cihazın okuması beklenir.
• Çıkan sonuç kayıt edilir.
• Cihaz bir sonraki kullanıma hazır bırakılır.

Kontrol Dönemleri

Glukometrelerin doğru çalıştığından emin olmak için düzenli kontrol dönemleri gereklidir. Bu kontroller, cihazın güvenilirliğini sağlamak ve olası hataları önlemek amacıyla yapılır:

Acil Durum Kontrolleri: Eğer cihazda bir arıza veya tutarsızlık tespit edilirse, hemen bir kontrol yapılmalı ve gerekli düzeltici önleyici faaliyetler başlatılmalıdır.

İlk Kontrol: Glukometre ilk alındığında, kalite kontrol testleri yapılmalıdır.

Üç Aylık Kontroller: Cihaz kullanıldıktan sonra her üç ayda bir, biyokimya uzmanı gözetiminde kontrol solüsyonları ile kalite kontrol testi yapılmalıdır. Bu süreçte, cihazın ölçüm sonuçları ile laboratuvar sonuçları arasında tutarsızlık varsa tekrar kalite kontrol testi gerçekleştirilmelidir.

CİHAZIN MUHAFAZASI

• Cihaz kuru ortamda bulunmak üzere yaş veya nem değmeyecek şekilde muhafaza edilmelidir.
• Cihaz oda sıcaklığında (+18-+22 ºC) muhafaza edilmelidir.
• Cihazı sökmeyiniz, pilini değiştirmek için uğraşmayınız.
• Cihazın kısımlarını sıcak veya soğuk yüzeyle temas ettirmeyiniz.

• Cihaza ve test yerine kir, toz, kan bulaşmasını önleyiniz.
• Her kullanım sonrası kabında muhafaza ediniz
Strip kutusunda bulunan test stripleri için özel talimatlar;
• Test striplerini strip kutusu dışında bir yerde muhafaza etmeyiniz. Test stripleri orijinal
kutusunda ve kapağı sıkıca kapalı şekilde muhafaza edilmelidir.
• Test striplerini başka bir strip kutusuna nakletmeyiniz.
• Strip kutusundan strip çıkardıktan sonra strip kutusunu derhal kapayınız.
• Çıkarılan test striplerini ölçüm için bekletmeden kullanınız.
• Test strip kutusunu kuru serin yerde saklayınız.
• Son kullanma tarihi geçen stripleri kullanmayınız.

GLUKOMETRE CİHAZINI KONTROL SERUMU İLE DOĞRULAMA İŞLEMİ

• Kontrol serumu, cihaz ile verilen serumdur.
• Serumun kilitli kapağının açıldığı tarih üzerine not edilmelidir.
• Genellikle açıldıktan sonra 90 gün kullanılabilir.
• Kesin süre için kullanım kılavuzuna bakılmalıdır.
• Süresi dolan serum kullanılmamalı yenisi alınmalıdır.

Kontrol serumu ile doğrulama işlemi aşağıda belirtilen durumlarda yapılmalıdır;

• Cihazın veya çubukların doğru çalışmadığı düşünüldüğünde,
• Yeni bir çubuk kartuşu açıldığında,
• Sonuçların hastanın kliniği ile uyumsuz olduğu düşünüldüğünde,
• Merkez ve ilçede bulunan istasyonlar için onbeş günde bir kez rutin olarak,
Düşük ve Yüksek Kontrol Aralığı: Strip kutusunun üzerinde yazan; kontrol serumu ile yapılan doğrulama
işleminde olması gereken değerleri ifade eder. (Level I-Level II Level III)
Uygulama;
• Cihaz kontrolü acil sağlık hizmetleri merkez ve ilçe istasyonlar için belirlenen aralıklarda
Lojistik Birimi tarafından kontrol solüsyonu kullanılarak yapılmalıdır.
• Yapılan ölçümler, istasyonda muhafaza edilen Glukometre Takip Formundaki aylardan
içinde bulunulan ay adı sekmesinde yer alan Glukometre Cihazı Kontrol Serumu ile “Doğrulama
İşlemi” alanına ilgili istasyon personeli tarafından kaydedilir, kontrol sebebi ilgili kutucuk seçilerek
belirtilir.
• Glukometre Kontrol Formuna Strip kutusunun üzerinde yazan; Düşük Kontrol Aralığı ve
Yüksek Kontrol Aralığı değerleri yazılır.
• Ölçülen sonuçlar ilgili alana yazılıp ENTER tuşuna basıldığında otomatik olarak hesaplama yapar ve cihazın kullanıma uygun olup olmadığını belirten uyarı verir.
Çıkan sonuç UYGUN DEĞİL ise;
• İşlemi tekrarlayınız.
• Sonuç yine UYGUN DEĞİL ise cihazınız uygun ölçümü yapmıyor demektir.
• Cihaz kullanılmamalıdır.

• Bakım Onarım Talimatına göre bildirimi yapılmalı ve cihaz yenisi ile değiştirilmelidir.

GLUKOMETRE CİHAZININ LABORATUVAR SONUÇLARI İLE DOĞRULANMA İŞLEMİ

Glukometre cihazını laboratuvar sonuçları ile doğrulanma işlemi;
• Merkezde bulunan istasyonlar için ayda bir kez rutin olarak,
• İlçede bulunan istasyonlar için üç ayda bir kez rutin olarak yapılmalıdır.
Uygulama;
• Merkezde bulunan istasyonlar için ayda bir, ilçede bulunan istasyonlar için üç ayda bir kez
olmak üzere, hastaneye nakledilmiş olan hastalardan biyokimya tetkiki yapılacak olan hasta seçilmeli
ve hastanede bu hasta için istenen kan şekeri sonucu takip edilmelidir.
• Glukometre cihazı ile yapılan kan şekeri ölçümünün doğruluğunu teyit etmek amacıyla,
hastanın acil servise teslimi sırasında istasyon personeli tarafından kan şekeri ölçümü yapılır. Bu
ölçüm ambulansta bulunan glukometre cihazı ile hastanın parmak ucundan gerçekleştirilir.
• Hastanın kan şekeri sonucu hastanelerin web sitelerinden veya başka bir vaka için hastaneye
gidildiği zaman hasta TC kimlik numarası ile takip edilerek karşılaştırma yapılır.
• Ölçüm sonucu Glukometre Kontrol-Takip Formunda; Glukometre cihazı laboratuvar
sonucu ile doğrulama işlemi alanına kaydedilir.
• Glukometre Kontrol Formuna sonuçlar (hasta tesliminde glukometre ile ölçtüğümüz sonuç ve
hastanın hastaneden aldığımız kan şekeri sonucu) yazılıp ENTER tuşuna basıldığında otomatik olarak
hesaplama yapar ve cihazın kullanıma uygun olup olmadığını belirten uyarı verir.
Çıkan sonuç UYGUN DEĞİL ise;
• Hesaplamada ölçüm sonuçları arasında + /- %10’ dan büyük fark var ise glukometre cihazınız
uygun ölçüm yapmıyor demektir. Bu durumda;
• Cihaz kullanılmamalıdır.
• Bakım Onarım Talimatına göre bildirimi yapılmalıdır ve yenisi ile değiştirilmelidir.
• Hastanın laboratuvar sonucu ve Glukometre Kontrol-Takip Formunda aylık şeklinde
kaydedilen kontrol serumu ile ölçülen sonuç listeleri bilgisayarda ve fiziki belge olarak arşivlenir

Sonuç

Glukometre kullanımı ve düzenli kontrol dönemleri, diyabet yönetiminde hayati bir rol oynamaktadır. Doğru kullanım ve düzenli kontroller sayesinde, hastalar kan şekeri seviyelerini etkili bir şekilde izleyebilir ve sağlıklarını koruyabilirler. Glukometrelerin doğru çalıştığından emin olmak için belirtilen talimatlara uyulması önemlidir.